Kardeş iki ülke olan Türkiye ve Kazakistan’ın, ortak tarih, kültür ve medeniyetimizin araştırılması ve aydınlatılması yolunda bilimsel çalışmalar alanında yaşanan gelişmeler bizlere heyecan ve umut vermektedir. İki ülke olarak işbirliğimizin gelişmesinin güzel bir örneğini Kazakistan Ankara Büyükelçiliği ve Türk Tarih ve Kültür Vakfı’nın önderliğinde yayımlanan “Eski Türk Betim Sanatı” adıyla akademisyen Leila Kutlu tarafından Türkçeye çevrilen kitap teşkil eder.
Prof. Dr. Zainolla Samashev’in bu eseri, İslam öncesi Türk tarihinin en önemli araştırma konularının başında yer alan Göktürk Dönemine ışık tutmaktadır. Bu dönemde yaşanan gelişmeler Türk tarihinin şekillenmesine katkı sağlamıştır. Göktürk dönemi tasvir sanatının heykel, duvar ve kaya resimlerine yansıyan konuları, motifleri ve figürleri tematik olarak ele alınan bu çalışmanın en önemli katkısı bütüncül bir yaklaşımla Göktürk sanatının ikonografik çözümlemelerini ortaya koymasıdır. Bu çalışmada Türk kültürünün etnografik kaynakları yanı sıra yazılı kaynaklar ile sözlü gelenekle aktarılan birikimi dikkate alınarak yapılan değerlendirmeler dikkat çekicidir.
Kazakistan’ın önde gelen arkeologlarından Prof. Dr. Zainolla Samashev, Kazakistan Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığı A.Margulan Arkeoloji Enstitüsü Astana Şubesi’nin baş araştırmacısı, Kazakistan Cumhuriyeti “Onurlu Çalışanı”, Ulusal bağımsız “Platin Tarlan” ödülünün sahibidir. 1970 yılında Öskemen Pedagoji Enstitüsü Tarih Fakültesi’nden mezun olmuştur. 1980- 1991 yılları arasında Kazak SSC Bilimler Akademisi Çokan Veihanov Tarih, Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü’nün arkeoloji bölümünde, 1991 yılından itibaren A.Margulan Arkeoloji Enstitüsünde görev yapmıştır. 1998’den itibaren Doğu Kazakistan arkeolojik ekspedisyonunu yönetmektedir. Söz konusu arkeolojik ekspedisyonların en önemli keşifleri, Kazak Altay’ındaki Berel ve Tarbagatay’daki Eleke Sazı mezarlıklarındaki erken Demir Çağı ve eski Türk dönemine ait kurganlarda yapılmıştır. 1993-1997 yılları arasında, UNESCO’nun “Orta Asya Petroglifleri” programı kapsamında Fransız-Kazak arkeolojik ekspedisyonuna öncülük etmiştir. Zainolla Samashev, Kazakistan ve Orta Asya’nın arkeolojisi sorunları üzerine 30 monografik çalışma da dahil olmak üzere 300’den fazla bilimsel ve popüler tarih çalışmasının yazarıdır. Son yıllarda Doğu Kazakistan Arkeolojik Ekspedisyonuna başkanlık ederek bu kapsamda Eleke Sazı, Akbauır, Akkainar’daki kazı çalışmalarını yürütmektedir.
Kazak arkeolog Prof. Dr. Zainolla Samashev’in “Eski Türk Betim Sanatı” başlıklı kitabının tanıtım etkinliği ve “Berel Kurganları Işığında Kazak Altay’ı” sergisinin açılış töreni 2023 Sonbahar’da Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde gerçekleşecektir.
